"W rytnie La Paloma", rozdział 1. Nuty La Paloma w zbiorach rodzinnych
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: ROOT
- Kategoria: Artykuły redaktor naczelnej
- Opublikowano: niedziela, 13.08.2023, 01:43
- Odsłony: 1587
ROZDZIAŁ 1. NUTY LA PALOMA W ZBIORACH RODZINNYCH
Cenne skarby można odnaleźć w różnych okolicznościach. Jedną z nich jest robienie generalnych porządków. O istnieniu tak odnalezionych skarbów wcześniej mało kto lub nikt zwykle nie wiele wie. Tak też było z nutami La Paloma, które Felicjan Knypl, syn Krystyny i Franciszka przed lat rozpisał na poszczególne instrumenty orkiestry.
La Paloma (https://www.youtube.com/watch?v=Br2cslHaavQ)
Nuty przepisał Felicjan Knypl
Felicjan Knypl - muzyk, kompozytor, dyrygent
Zatrzymajmy się na chwilę nad tą piękną melodią. La Paloma została napisana przez hiszpańskiego kompozytora Sebastiana Iradiera (1809-1865) około roku 1860, po jego wizycie na Kubie. Niektóre źródła podają datę powstania melodii 1863 r.
Źródło:
https://en.wikipedia.org/wiki/Sebasti%C3%A1n_Iradier#/media/File:Sebastian_Iradier.jpg
Na stronach Wikipedii języku hiszpańskim jest dużo ciekawych informacji o Sebastianie Iradierze.
Studiował on grę na fortepianie i organach w Vitorii ( stolica prowincji Álava i wspólnoty autonomicznej Kraju Basków. W wieku dziewięciu lat wstąpił do chóru kolegiaty Santa María w Vitorii. W wieku szesnastu lat, między kwietniem 1825 a czerwcem 1827 roku, był organistą w kościele San Miguel Arcángel w Vitorii. W 1827 roku, 5 czerwca, został mianowany organistą i zakrystianem kościoła parafialnego San Juan Bautista de Salvatierra (Álava). W 1829 r. ożenił się w Salvatierra z Brígidą de Iturburu, z którą miał syna Pabla.
Oprócz wykonywania obowiązków organisty chętnie grał na różnych instrumentach oraz komponował popularne piosenki, które były modne w prywatnych salonach baskijskiej burżuazji.
W 1833 r. otrzymał pozwolenie na doskonalenie studiów kompozytorskich w Madrycie. Po przybyciu do stolicy Hiszpanii rozwinął aktywność w kręgach arystokratycznych oraz nawiązał kontakty z ważnymi postaciami literatury, muzyki i polityki. Był członkiem sekcji muzycznej Liceum Artystyczno-Literackiego, wicedyrektorem Akademii Filharmonicznej Matritense, profesorem harmonii i kompozycji Instytutu Hiszpańskiego, profesorem Szkoły Powszechnej w Madrycie i członkiem honorowym Akademii Filharmonicznej w Bayonne.
W latach 1839 – 1850 był pierwszym nauczycielem solfeżu w Królewskim Konserwatorium Muzycznym w Madrycie. Udzielał też prywatnych lekcji śpiewu.
Jego ujmujący sposób bycia pozwolił mu wejść na salony najwyższej arystokracji Madrytu – księżnej Villahermosa, hrabiny Campo Alange, markizy Perales, markizy Legarda, markizy Castellanos, markizy Ayerbe i hrabiny Montijo, których córki Francisca (przyszła księżna Alby), i Eugenia (przyszła cesarzowa Francji) były jego uczennicami.
Spotkał na salonach polityków, takich jak Narváez i González Bravo, zagranicznych pisarzy, takich jak Prosper Merimée, wielki przyjaciel i powiernik owdowiałej hrabiny Montijo, słynnych hiszpańskich pisarzy, takich jak Espronceda, Zorrilla, García Gutiérrez, Príncipe, Fernández de los Ríos, Campoamor i Gutiérrez de Alba. Zaprzyjaźnił się z hiszpańskimi muzykami, takimi jak Carnicer, Saldoni, Espín y Guillén i Soriano Fuertes, a także z zagranicznymi muzykami jak Liszt i Glinka, gdy przebywali oni w Hiszpanii.
Podczas pobytu w Madrycie komponował utwory do tańców maskowych, które przyniosły mu wielką sławę, ale przede wszystkim zaczął tworzyć pieśni, które zapewniły mu karierę w świecie muzyki i przyniosły sławę.
W 1840 r. nakładem Álbum Filarmónico ukazał się jego pierwszy zbiór nowych pieśni hiszpańskich z akompaniamentem piano-forte, z tekstami Perala, Campoamora, Príncipe’a, Satorresa i Garcíi Gutiérreza. Jego talent menedżerski doprowadził go później do otwarcia sklepu z muzyką i fortepianami przy ulicy Príncipe 16 oraz litografii i drukarni przy ulicy Peligros 16, co umożliwiło mu drukowanie i sprzedaż własnych dzieł. Sklep muzyczny działał w latach 1850-1863.
W 1850 r. wyjechał do Paryża i dzięki wsparciu Pauliny Viardot udało mu się dostać do paryskich kręgów muzycznych. Poznał Rossiniego, a także słynnych śpiewaków i tancerzy, którzy wykonywali jego utwory. Muzyka Iradiera, będąca odbiciem modnego wówczas hiszpańskiego stylu, była z wielkim powodzeniem wykonywana w salonach stolicy Francji.
W 1857 roku wyrusza w trasę koncertową ze słynnym kontraltem Marietą Alboni po Stanach Zjednoczonych, Meksyku i Kubie. Koncertował w Nowym Jorku, Bostonie, Filadelfii, Nowym Orleanie, a także w Meksyku i na Kubie, gdzie rozsławił swoje pieśni i znalazł kreolskie inspiracje dla nowych utworów. W Nowym Jorku brał udział w prywatnych koncertach dla arystokracji.
Po powrocie do Europy zatrzymał się w Londynie, gdzie jego przyjaciel, baryton Ronconi, wprowadził go na salony arystokracji brytyjskiej. Po pewnym czasie wrócił do Paryża. Z dnia na dzień jego sława rosła, był nauczycielem śpiewu cesarzowej Eugenii, jego pieśni były wykonywane przez najbardziej znanych śpiewaków. W następnych latach wiele jego utworów zostało opublikowanych przez prestiżowe wydawnictwa zagraniczne oraz przez jego własne wydawnictwo w Madrycie.
W 1864 roku w Paryżu ukazał się zbiór jego 25 najpopularniejszych pieśni, znany jako Fleurs d’Espagne, który wywołał wielkie wrażenie we francuskim świecie muzycznym.
Z powodu problemów ze wzrokiem opuścił Paryż i wrócił do Vitorii. Stamtąd od czasu do czasu odwiedzał Salvatierrę, gdzie był dobrze wspominany i gdzie był przyjmowany przez swojego dawnego ucznia i następcę na stanowisku organisty, Antonio Ruiz de Landazábal. Zmarł w Vitorii 6 grudnia 1865 r.
Sebastian Iradier miał opinię człowieka liberalnego i żywiołowego, o awanturniczym duchu, trochę kobieciarza, eleganckiego, nie na próżno nazywano go baskijskim dandysem, bardzo sympatycznego, z wielką zdolnością do promowania się. Jego utwór La Paloma cieszy się niesłabnącą popularnością od czasu powstania. Pojawiła się jako motyw muzyczny w wielu filmach. Wikipedia w języku angielskim podaje, cyt.:
La Paloma" is played in these movies:
- "La Paloma" Screen Songs cartoon, 1930
- The Private Life of Don Juan, 1934
- La Paloma, Ein Lied der Kameradschaft, 1934 (also listed as La Paloma, 1938)[7]
- Juarez, 1939
- Große Freiheit Nr. 7, 1944, Hans Albers singing a German version
- Stray Dog, 1949
- Invasion of the Body Snatchers, 1956
- La Paloma, Germany 1958
- Habanera, Spain 1958
- Freddy, die Gitarre und das Meer, 1959
- Freddy und der Millionär
- Adua e le compagne, 1960
- Blue Hawaii, 1961, Elvis Presley singing "No More". His recording was also featured on the soundtrack album and a re-recorded "live" version for the American version of Aloha from Hawaii which was not used in the broadcast. This 1973 version was originally released on the budget album Mahalo from Elvis but has since been included on various reissues of the live album.
- The Godfather Part II, 1974. The band are playing "La Paloma" in the opening scene of the New Year party in Havana.
- Bröderna Lejonhjärta, 1977. Karl's mom is heard singing the Swedish version of "La Paloma".
- The Tin Drum, 1979
- Das Boot, 1981 (performed in German by Rosita Serrano).
- Mortelle Randonnée, 1983. In the film, the Hans Albers version is heard.
- The House of the Spirits, 1993
- Sonnenallee, 1999
- A Moment to Remember, 2004
- "La Paloma" is the subject of the 2008 documentary La Paloma. Sehnsucht. Weltweit (German for La Paloma. Longing. Worldwide) by Sigrid Faltin .[8]
- Soul Kitchen, 2009
- Manila Kingpin: The Asiong Salonga Story, 2011
- In the musical film, Down Argentine Way, Charlotte Greenwood sings an upbeat, fast song called "Sing To Your Senorita". The melody is loosely based on that of "La Paloma".
https://en.wikipedia.org/wiki/La_Paloma
https://www.youtube.com/watch?v=GlYvAMV_im0
Następny rozdział
GdL 8/2023