Krystyna Knypl

Wstęp

Pierwszy dzień lata przynosi wiele wrażeń, a wśród nich informacje z konferencji na temat "big data" - ich gromadzeniu, przechowywaniu, przetwarzaniu oraz dzieleniu się z innymi. W konferencję, której program jest podany poniżej, uczestniczę on line od godz. 9:00. O godzinie 9:16 otrzymuję korespondencję z załącznikiem zawierającym "press release" czyli informację prasową z prośbą aby nie publikować tej informacji przed godz.10:30.

Zawsze chciałam pracować w news roomie, do którego napływają gorące wiadomości

Sytuacja ta przypomina mi pewną scenę sprzed laty. Udałam się z moją wówczas 4 - 5 letnią córką, aby kupić jej w Pewexie lalkę, która chodziła (dziś można by powiedzieć, że e-lalkę). Dokonałyśmy zakupu, lalka została wyjęta z pudełka i ruszyłyśmy spacerem do domu. Szczęśliwa posiadaczka lalki marzeń szła ulicą i przytulając ją powtarzała: Nareszcie mam prawdziwą lalkę, nareszcie mam prawdziwą lalkę. Dla porządku dodajmy, że w domu było kilkadziesiąt lalek, ale żadna z nich nie mówiła i nie chodziła. Dziś powiem ja: nareszcie mam prawdziwy news room, nareszcie mam prawdziwy nerw room* - niezamierzona literówka dobrze oddaje atmosferę: news room bywa nerw room;).

Program obrad:

08:30 – 09:00 Guest arrival & welcome

09:00 – 09:30 Welcoming Remarks and Presentation of the Council work

• Jeff Bullwinkel, Associate General Counsel and Director of Corporate, External & Legal Affairs, Microsoft Europe
• Andrea Pescino, Partner, StratejAI and Healthcare Data Innovation Council organizer

09:30 – 10:40 Healthcare Data Opportunities and Challenges

• Keynote: Meni Styliadou, VP Distinguished Fellow, Data Science Institute at Takeda R&D Founder & Co-Lead of H2O Enterprise
• Keynote: Julian Isla, Chairman and Co-Founder at Foundation 29

Panel

• Moderator: Elena Bonfiglioli, Microsoft Health and Life Sciences EMEA
• Ricard Martinez, Professor at University of Valencia
• Elisa Ficarra, Professor and researcher at UNIMORE
• Francis D’Silva, Director at CGI Norway
• Heidi Beate Bentzen, Researcher at University of Oslo, Advisory group of TEHDAS WP8

10:40 – 11:00 Coffee Break

11:00 – 11:15 Keynote on Health Data Spaces

Yiannos Tolias, Legal Officer European Commission’s DG SANTE

11:15 – 12:20 Healthcare Data Motions

Keynote: Jeroen Tas, Director at Gaia-X

Panel

• Moderator: Andrea Pescino, Partner StratejAI and Healthcare Data Innovation Council organizer
• Elena Bonfiglioli, Microsoft Health and Life Sciences EMEA
• Andrea Puligheddu, Privacy & Information Security| Lawyer – SLP
• Emanuele Baglini, Former CTO at Pillo Health
• Bleddyn Rees, Chair at The Digital Health Society

12:20 – 12:40 Closing remarks

Stefano Sedola, Partner StratejAI and Healthcare data innovation council organizer

13:00 - 14:00 Lunch 

Informacja prasowa

Bruksela, 21 czerwca 2022 r. - Nowa biała księga: "Unlocking the power of data in healthcare a European vision", przedstawiona dziś (21 czerwca 2022 r.) w Brukseli, wzywa do pilnej reformy regulacji prawnych i przepisów dotyczących prywatności. Potrzebna jest globalna "zmiana kulturowa", aby wykorzystać potencjał świata cyfrowego i cyfrowych obywateli, usunąć wąskie gardła, aby otworzyć nowe podejścia do badań i opieki. "Tempo rozwoju technologii pozwala nam przetwarzać ogromne ilości danych w ciągu kilku minut, uzyskując wyjątkową wiedzę i spostrzeżenia, podczas gdy jeszcze kilka lat temu wymagałoby to dziesięcioleci. Musimy uwolnić te możliwości, pracując wspólnie na rzecz osiągnięcia korzyści dla wszystkich" - powiedział Andrea Pescino, partner i założyciel StratejAI, który koordynował prace nad białą księgą opublikowaną przez Radę ds. innowacji w zakresie danych dotyczących opieki zdrowotnej.

Dokument został zaprezentowany kluczowym przedstawicielom środowiska opieki zdrowotnej, w tym ekspertom ds. sztucznej inteligencji, przedstawicielom przemysłu i instytucji europejskich, lekarzom, pacjentom, naukowcom, firmom farmaceutycznym, dostawcom technologii i firmom z branży MedTech podczas wydarzenia w Brukseli zatytułowanego: Przyszłość opieki zdrowotnej oparta na danych. Yiannos Tolias, radca prawny DG SANTE Komisji Europejskiej, wygłosił przemówienie inauguracyjne: "Obfitość danych dotyczących zdrowia w połączeniu z postępem w dziedzinie zdrowia cyfrowego, w tym sztucznej inteligencji, stworzyły obiecujący potencjał do zrewolucjonizowania opieki zdrowotnej. Wszyscy musimy współpracować, aby pacjenci mogli czerpać korzyści z tej rewolucji".

"Pracujemy nad tym, aby dane były bezpieczne i prywatne; potrzebujemy, aby dane były jak najbardziej otwarte, użyteczne i dające możliwość tworzenia wartości, których potrzebuje system opieki zdrowotnej" - powiedział Jeff Bullwinkel, Associate General Counsel i dyrektor ds. korporacyjnych, zewnętrznych i prawnych w Microsoft Europe.

Globalny wpływ może być ogromny - w 2020 r. wartość globalnego rynku wyniesie 8,23 mld USD, a do 2030 r. ma osiągnąć wartość 194,4 mld USD, przy wzroście CAGR na poziomie 38,1%. W dokumencie wskazano na takie wady, jak globalny brak harmonizacji standardów udostępniania danych i interoperacyjności; obecne ramy regulacyjne, które są bardzo rygorystyczne, trudne w interpretacji, rozproszone pomiędzy państwa członkowskie UE, a nawet regiony, oraz nowe, nadchodzące regulacje, takie jak DGA czy AI Act, które mogą wywołać sprzeczne tendencje.

"GDPR nie uwzględnia w wystarczającym stopniu warunków niezbędnych do prowadzenia badań z wykorzystaniem danych dotyczących zdrowia. Ustawodawstwo krajowe nie jest jednolite, każdy organ ochrony danych określa własne kryteria, a wymiana danych pseudonimowych i osobowych jest praktycznie niemożliwa. Zwłaszcza jeśli chodzi o analizę dużych ilości danych" - powiedział Ricard Martinez Martinez, dyrektor Katedry Prywatności i Transformacji Cyfrowej na Uniwersytecie w Walencji, który zabrał głos podczas wydarzenia.

Podczas gdy w USA podmioty świadczące usługi opieki zdrowotnej zyskują prawo własności do danych, w UE dane dotyczące opieki zdrowotnej są dystrybuowane wśród 512 milionów osób. Ta przestrzeń danych w opiece zdrowotnej może potencjalnie stać się przewagą konkurencyjną Europy dzięki lepszej harmonizacji przepisów i standardów, ponieważ konsumenci stają się coraz bardziej cyfrowymi użytkownikami urządzeń typu wearables, podłączonych urządzeń i aplikacji mobilnych, które oferują bezpośrednie lub pośrednie usługi zdrowotne, co generuje ogromne ilości danych. "Wprowadziliśmy Pillo na rynek amerykański, ponieważ dla startupu wyzwaniem jest poradzenie sobie ze wszystkimi aspektami prawnymi wymaganymi do wejścia na rynek europejski oraz z regulacjami obowiązującymi w każdym stanie. Koszt wszystkich niezbędnych działań prawnych i konsultingowych oraz wysiłek związany z zarządzaniem różnymi rozwiązaniami dla każdego rynku krajowego jest nie do udźwignięcia dla małych firm." powiedział Emanuele Baglini - CTO Pillo Health.

W białej księdze zwrócono uwagę na pojawiające się nowe sposoby przetwarzania danych. Jeroen Tas - dyrektor Gaia-X, inicjatywy, która opracowuje programowe ramy kontroli i zarządzania oraz wdraża wspólny zestaw polityk i zasad, mówił o decentralizacji i samowystarczalności: "Gaia-X ma na celu stworzenie przyszłości europejskiej opieki zdrowotnej: sfederowanej, skoncentrowanej na obywatelach i opartej na wiedzy. Przyświeca nam poczwórny cel: lepsze wyniki zdrowotne, lepsze doświadczenia pacjentów, bardziej efektywna opieka i lepsze doświadczenia zawodowe." powiedział.

W podobny sposób szybko rozwija się ekosystem MedTech i start-upów, które tworzą rozwiązania często skierowane do konsumentów, a nie do świadczeniodawców czy organizacji. Wszystkie te małe, ukierunkowane na konsumentów rozwiązania generują dane bez jasnego zarządzania lub modelu ich udostępniania, co stwarza ryzyko rozdrobnienia innowacji na różne niespójne strumienie.

Transformacje przewidywane przez systemy oparte na nowym paradygmacie 4P (personalizacja, predykcja, profilaktyka, partycypacja) lub na powstającej strategii opieki zdrowotnej opartej na wartościach, mają swoje podstawy w danych. Delegaci podkreślili, że nadszedł czas, by przyspieszyć działania w zakresie wykorzystania danych, i że istnieje globalna potrzeba

- zapewnienia jasności i postępu w zakresie ram prawnych dotyczących udostępniania danych

- ułatwiania i wspierania przemian kulturowych, aby przyspieszyć przyjęcie i promowanie tworzenia scentralizowanych inicjatyw i ekosystemów danych

- Promować przyjęcie krajowych i regionalnych strategii wykorzystania danych w opiece zdrowotnej, aby skonsolidować wysiłki i usprawnić inwestycje i transformacje.

Czy dane to nowa ropa naftowa? W dokumencie postawiono następujące pytanie. Aby znaleźć innowacyjne metody leczenia chorób o krytycznym znaczeniu, takich jak nowotwory, nowe szczepionki czy rozwój białek, potrzebne są dane pochodzące od wielu pacjentów, które mogą być gromadzone w wielu krajach lub regionach. Dotyczy to w jeszcze większym stopniu nowych chorób, które mogą być jeszcze nieuleczalne. W badaniach biomedycznych potrzebne są nowe paradygmaty, bardzo różniące się od dotychczasowych, przestarzałych. Korzyści płynące z wykorzystania danych, zwłaszcza big data i sztucznej inteligencji, powinny prowadzić do stworzenia wizji opartej nie tylko na interesie indywidualnym, ale z oczywistym uprzedzeniem dobra wspólnego.

Potrzebna jest transformacja kulturowa na wszystkich poziomach, począwszy od zrozumienia i promowania umiejętności informatycznych, poprzez określenie skutecznych technik ochrony prywatności, aż po umacnianie zaufania, bez ograniczania weryfikacji wyników. Ekosystemy danych są już tworzone, ale należy je skutecznie promować i wspierać, aby stały się kluczową częścią strategii krajowych i regionalnych. W dokumencie wskazano inicjatywy centralne, takie jak utworzone w Europie "Obserwatorium Wyników Zdrowotnych - H2O", jako pozytywny model ułatwiający transformację, przyspieszający innowacje i wzmacniający głos pacjentów w opiece zdrowotnej. Innym modelem wskazanym w dokumencie jest projekt strategii krajowej rządu brytyjskiego: "Data saves lives: reshaping health and social care with data" (Dane ratują życie: przekształcanie opieki zdrowotnej i społecznej za pomocą danych).

Przedstawiono studia przypadków pokazujące korzyści płynące z innowacji opartych na danych w szerokim zakresie zastosowań, od poprawy opieki nad chorymi na cukrzycę po wczesne diagnozowanie trądu.

Krystyna Knypl

GdL 6/2022