Opis przypadku ospy małpiej

Krystyna Knypl

Na łamach czasopisma Emerging Infectious Diseases V.Costello i wsp. 5 maja 2022 r. opublikowali opis przypadku małpiej ospy u 28 letniego mężczyzny, który podróżował do Nigerii.

Kraje, w których odnotowano występowanie małpiej ospy

Źródło ilustracji: https://en.wikipedia.org/wiki/Monkeypox

Od czasu wyeliminowania ospy wietrznej ospa małpia stała się najbardziej znanym ortopoksy-wirusem atakującym społeczności ludzkie. Ospa małpia, dawniej rzadka choroba występująca w Afryce, jest obecnie chorobą endemiczną w krajach Afryki Zachodniej i Środkowej, w których w ostatniej dekadzie odnotowano ponowne pojawienie się ognisk ospy małpiej.

Od 2016 roku zdiagnozowano więcej potwierdzonych przypadków ospy małpiej niż w ciągu poprzednich 40 lat. W Nigerii trwa epidemia ospy małpiej; do października 2021 roku zgłoszono łącznie 502 przypadki i 8 zgonów z powodu tej choroby. Ze względu na globalne implikacje zdrowotne, w 2017 roku Światowa Organizacja Zdrowia i amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) przeprowadziły nieformalne konsultacje z ekspertami w dziedzinie chorób zakaźnych i naukowcami w krajach Afryki w celu oceny nadzoru i reakcji na wybuch epidemii ospy małpiej.

Poza Afryką przypadki ospy małpiej pozostają rzadkie, ale ich liczba wzrasta; od 2018 r. zdiagnozowano 7 międzynarodowych przypadków. W Stanach Zjednoczonych przypadek został niedawno zidentyfikowany w Teksasie u podróżnego powracającego z Nigerii. Przed tym przypadkiem, ostatnie potwierdzone przypadki ospy małpiej w Stanach Zjednoczonych miały miejsce w ognisku obejmującym 47 osób w 6 stanach; przypadki te były związane z kontaktem z pieskami preriowymi zakażonymi przez szczury importowane z Ghany.

<a href=

Nieświszczuk zwany też pieskiem preriowym, więcej https://pl.wikipedia.org/wiki/Nie%C5%9Bwiszczuk

Źródło ilustracji: https://en.wikipedia.org/wiki/Prairie_dog

Opis przypadku

28-letni mężczyzna zgłosił się do lekarza z powodu rozsianej wysypki pęcherzykowej, która pojawiła się w ciągu ostatnich 24 - 48 godzin. Mężczyzna podróżował samolotem z Lagos w Nigerii i przybył do Stanów Zjednoczonych w dniu, w którym zgłosił się do lekarza. Podczas pobytu w Nigerii odwiedził krewnych, zatrzymał się w hotelu, nie podróżował w rejony wiejskie i nie miał kontaktu ze zwierzętami ani padliną zwierzęcą. Podczas lotu z Lagos zauważył uczucie pieczenia na skórze, a następnie pojawienie się dyskretnych pęcherzyków na czole i w nosie, które w ciągu kilku godzin rozprzestrzeniły się na ramiona, tułów i wewnętrzną stronę ud. Zaprzeczył występowaniu objawów towarzyszących, takich jak gorączka, dreszcze lub ból głowy.

Podczas badania stwierdzono powiększenie węzłów chłonnych szyjnych po prawej stronie oraz liczne 2 - 4 mm krostki na rumieniowym podłożu. Niektóre z tych krost miały centralne wgłębienie i były rozsiane, z tendencją do gromadzenia się w obrębie twarzy, szyi i rąk. Na błonie śluzowej jamy ustnej zauważono kilka 2 - 3 mm okrągłych nadżerek, a na dolnej wardze zaobserwowano nienaruszoną krostę. Pacjentowi podano dożylnie acyklowir w celu empirycznego leczenia rozsianej infekcji wirusem varicella zoster, przyjęto go do szpitala i do czasu dalszej oceny zastosowano środki ostrożności polegające na izolacji od osób kontaktujących się i przenoszących powietrze. W ciągu 24 godzin po przyjęciu nie pojawiły się nowe zmiany, a kilka istniejących pęcherzyków uległo wyraźnemu stwardnieniu.

Pobrano 4 mm wycinek z nieuszkodzonej krostki na brzuchu pacjenta. Barwienie hematoksyliną i eozyną wykazało martwicę naskórka. Wykryto również rozproszony, mieszany, powierzchowny naciek skórny złożony z limfocytów, histiocytów, neutrofili i sporadycznie eozynofili.

Na podstawie historii podróży pacjenta i wyników badań histopatologicznych podejrzewaliśmy ospę małp, prawdopodobnie nabytą w wyniku kontaktu z ludźmi, przy braku narażenia na kontakt ze zwierzętami.

Po potwierdzeniu rozpoznania ospy małpiej zidentyfikowano 40 pracowników opieki zdrowotnej, którzy mieli kontakt z pacjentem. Żaden z pracowników nie spełniał kryteriów ekspozycji wysokiego ryzyka, nie podano też żadnych dawek profilaktycznej szczepionki przeciwko ospie wietrznej. Urzędnicy publicznej służby zdrowia w szpitalu kontaktowali się z każdym pracownikiem ochrony zdrowia codziennie przez 21 dni (czas trwania okresu inkubacji ospy wietrznej) i poinstruowali ich, aby mierzyli temperaturę dwa razy dziennie i monitorowali wszelkie objawy. Po zakończeniu okresu nadzoru nie stwierdzono przeniesienia choroby.

Wnioski

Ospa małpia u ludzi, wcześniej uważana za rzadkie zakażenie odzwierzęce, po dziesięcioleciach nieobecności pojawiła się ponownie jako poważna klinicznie choroba. Ogólny wskaźnik śmiertelności w przypadku ospy małpiej wynosi do 11%, a rosnące populacje ludzkie nie mają odporności na wirusa ospy; dlatego przyszły postęp w zrozumieniu ospy małpiej ma kluczowe znaczenie. W planie badań i rozwoju Światowej Organizacji Zdrowia z 2018 roku ospa małpia została zaklasyfikowana jako choroba o nagłym zagrożeniu, wymagająca przyspieszonych badań, rozwoju i działań w zakresie zdrowia publicznego. Potencjał epidemiczny ospy małpiej został wykazany podczas wybuchu epidemii w Stanach Zjednoczonych w 2003 roku, a gdyby dominującym szczepem wirusa był bardziej zjadliwy i agresywny szczep z basenu Konga zamiast wirusa z kladu zachodnioafrykańskiego, możliwa byłaby wyższa śmiertelność.

Chociaż doświadczenie w zakresie zdrowia publicznego dotyczące ospy małpiej w Stanach Zjednoczonych jest ograniczone, przypadek ten ilustruje skuteczność podstawowych zasad kontroli zakażeń: szybka identyfikacja i izolacja pacjenta; stosowanie środków ochrony osobistej przez personel medyczny; dokładne śledzenie kontaktów, w tym monitorowanie przypadków wtórnych przez cały okres inkubacji.

Tylko dzięki tym działaniom szpital i społeczność lokalna były w stanie uniknąć dodatkowego przeniesienia choroby. Systemy szpitalne powinny upewnić się, że ich zespoły opieki zdrowotnej, a zwłaszcza pracownicy pierwszego kontaktu, są świadomi zasad kontroli zakażeń, szczególnie w odniesieniu do pacjentów z możliwymi chorobami zakaźnymi. W szczególności, każdy pacjent z gorączką i rozsianą wysypką pęcherzykową lub krostkową powinien być natychmiast poddany środkom ostrożności związanym z przenoszeniem drogą powietrzną i kontaktem, ponieważ są to typowe objawy związane z zakażeniem ortopokswirusem.

Chociaż w tym przypadku szczepienie nie było wymagane, zalecenia zdrowia publicznego dotyczące zapobiegania wtórnemu przeniesieniu ospy małpiej obejmują szczepionkę przeciwko ospie wietrznej. Szacuje się, że szczepionka zapewnia 85% ochronę przed ospą małpią, a spadek odporności populacji od czasu zakończenia rutynowego podawania szczepionki przeciwko ospie wietrznej przyczynił się do jej ponownego pojawienia się.

Dwie szczepionki zatwierdzone przez Food and Drug Administration to ACAM2000 ( więcej o tej szczepionce pod linkiem https://www.fda.gov/media/75800/download ) i JYNNEOS ( więcej o tej szczepince https://www.precisionvaccinations.com/vaccines/jynneos-smallpox-monkeypox-vaccine ) Każda z tych szczepionek może być podawana zapobiegawczo w przypadku narażenia na ospę małpią, co jest zalecane w przypadku osób zaangażowanych w badania nad ogniskami ospy małpiej. JYNNEOS jest niereplikującym się, żywym wirusem, zarejestrowanym specjalnie do zapobiegania ospie małpiej. ACAM2000 jest jedyną zalecaną szczepionką do profilaktyki poekspozycyjnej ospy małpiej. Na podstawie skuteczności szczepionki poekspozycyjnej przeciwko ospie wietrznej CDC zaleca stosowanie profilaktyki poekspozycyjnej u osób z grupy wysokiego ryzyka w ciągu 4 dni i do 14 dni od pierwszego kontaktu z małpą. Ta interwencja była bezpiecznie i skutecznie stosowana przez urzędników zdrowia publicznego w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Singapurze.

Oprócz szczepionki przeciwko ospie wietrznej dostępna jest immunoglobulina, która może być stosowana jako profilaktyka u pacjentów z ciężkimi niedoborami odporności, chociaż korzyści z jej stosowania są niejasne.

Lekami przeciwwirusowymi zatwierdzonymi przez Food and Drug Administration do leczenia ospy wietrznej są tecovirimat i brincidofovir, które mogą być również stosowane w leczeniu ospy małpiej, ale nie ma specyficznych dla ospy małp leków przeciwwirusowych do leczenia lub profilaktyki poekspozycyjnej. Ponieważ istnieje wiele wytycznych dotyczących szczepień przeciwko ortopoksyvirusom, trwają prace nad sformułowaniem skonsolidowanych zaleceń.

Źródło:

https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/28/5/22-0292_article

Krystyna Knypl

GdL 5/2022