Prof. Ewa Straburzyńska-Migaj: Pacjent nie jest w próżni

Szczegóły

Nadrzędna kategoria: ROOT

Kategoria: Nowości

Opublikowano: czwartek, 05.08.2021, 11:52

Odsłony: 1595

Pacjent lepiej wyedukowany to pacjent lepiej leczący się – dziś takie stwierdzenie to już w zasadzie truizm. Czy jednak jako lekarze zawsze pamiętamy o tym, że wiedza o zdrowiu to dziedzina interdyscyplinarna? Że każdy pacjent potrzebuje nie tylko wiadomości o najlepszej terapii, ale także wsparcia emocjonalnego i socjalnego? I że szuka go przede wszystkim u swojego lekarza prowadzącego i bliskich? Jako klinicyści musimy zrobić wszystko, żeby tym potrzebom sprostać. Temu służy idea Forum Serce Pacjenta Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, które tym roku odbędzie się już po raz trzeci – mówi  prof. Ewa Straburzyńska-Migaj, kierująca pododdziałem niewydolności serca w I Klinice Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego III Forum Serce Pacjenta.

                                                                            Prof. Ewa Straburzyńska-Migaj

Pani Profesor, 8 września 2021 roku rozpocznie się III Forum Serce Pacjenta. Co to za inicjatywa?

Forum Serce Pacjenta jest projektem edukacyjnym Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Jest to platforma wymiany wiedzy o schorzeniach sercowo-naczyniowych, ale także forum wymiany doświadczeń między pacjentami i ich najbliższymi. Z relacji naszych chorych wiemy, że chociaż w internecie jest dostępne całe mnóstwo źródeł o terapii chorób serca i naczyń, to nie zawsze są one pomocne, a co więcej - wiarygodne. W ramach Forum Serce Pacjenta chcemy zatem umożliwić pacjentom dostęp do rzetelnej wiedzy.

Choroba wieńcowa, zawał serca – wydaje się, że o tych schorzeniach wiemy jako społeczeństwo już całkiem sporo. Potrzeba więcej edukacji?

Może najlepszą odpowiedzią na to pytanie będzie przypomnienie, że choroby serca i naczyń od lat pozostają w czołówce głównych przyczyn zgonów. W czasie epidemii COVID-19 były główną przyczyną nadumieralności; zgonów z przyczyn innych niż związane z pandemią koronawirusa. Niewydolność serca, choroba zakrzepowo-zatorowa, hipercholesterolemia rodzinna i ogólnie zaburzenia lipidowe to wciąż dla wielu osób czarna magia. Nawet, wydawałoby się „popularne”, nadciśnienie tętnicze, pozornie przebiegające łagodnie nawet przez wiele lat, niesie przecież ryzyko bardzo poważnych powikłań. Czy wszyscy pacjenci, ich bliscy, ale także osoby zdrowe ale jednocześnie zagrożone czynnikami ryzyka wystąpienia nadciśnienia o tym pamiętają? Praktyka kliniczna potwierdza, że niestety nie.

Podkreśla Pani Profesor rolę bliskich pacjenta w procesie skutecznej terapii kardiologicznej. Można się zastanowić: dlaczego? Przecież ostatecznie nie oni chorują?

Tak, to prawda, ale też trzeba zauważyć, że pacjent kardiologiczny nie żyje w próżni. Najczęściej ma rodzinę, przyjaciół, sąsiadów – krótko mówiąc, żyje w jakiejś społeczności. Jeśli (słusznie) twierdzimy, że terapia farmakologiczna będzie skuteczniejsza, jeśli pacjent z chorobą wieńcową przejdzie na określoną dietę, to w oczywisty sposób łatwiej będzie wdrożyć i utrzymać nowy styl żywienia, jeśli zaangażuje się w niego cała rodzina. Jeśli wszyscy bliscy będą spożywali wysokokaloryczne, przetworzone, dosładzane i dosalane potrawy, szanse, że nasz pacjent wytrwa w zdrowej diecie, są minimalne. Wsparcie bliskich jest wprost bezcenne.

Współmałżonek, dzieci – to zrozumiałe, ale sąsiedzi, przyjaciele? Dlaczego oni powinni edukować się i wspierać naszego chorego?

Dlatego, że wiedza o możliwościach lepszej terapii medycznej to nie wszystko. Każdy pacjent potrzebuje także wsparcia emocjonalnego i socjalnego. Ono bywa nie mniej istotne niż najskuteczniejsze leki czy urządzenia! Tego rodzaju pomocy, dobrej rady i wsparcia najczęściej szuka się wśród najbliższego otoczenia. Te osoby powinny zatem wiedzieć, w jaki sposób mogą wesprzeć pacjenta, wspomóc prowadzenie jego terapii. Z tą myślą opracowaliśmy między innymi specjalny panel edukacyjny we współpracy z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Nasi pacjenci chcą na przykład wiedzieć, jakie są zasady ubiegania się o świadczenia rehabilitacyjne, jak właściwie je procesować – jakie dokumenty są potrzebne, gdzie i kiedy je złożyć, jaki jest tryb przyznawania świadczeń i informowania o decyzjach. To przykład bardzo praktycznych zagadnień, na których wyczerpujące wyjaśnienie pacjentom i ich bliskim zwykle brakuje czasu podczas wizyty w poradni. A w składaniu wniosku zwykle pomagają pacjentom rodziny i znajomi.

Wygląda na to, że edukacyjne inicjatywy takie jak Forum Serce Pacjenta pełnią rolę istotnych narzędzi pomocniczych w arsenale lekarza prowadzącego.

Warto zacząć od tego, że środowisko medyczne od wielu lat zabiega o to, żeby organizacja opieki zdrowotnej, w tym kardiologicznej, była usprawniona na tyle, żeby zniknęły najważniejsze jej ograniczenia, w tym zbyt mało czasu na spokojną rozmowę z pacjentem podczas wizyty w poradni. Na dziś jednak realia są takie, że czasu wciąż brakuje, a edukacji – trzeba to przyznać, niezależnie od zaawansowania systemu opieki zdrowotnej w dowolnym państwie na świecie – nigdy dość. Kiedy pacjent kieruje do nas pytanie o to, czy i kiedy mógłby po zawale serca wznowić pożycie intymne, należy mu się cierpliwe wyjaśnienie, przeprowadzone w spokojnej atmosferze. Czy temat dotyczy bezpośrednio terapii? Być może nie, niemniej dla naszego pacjenta pozostaje nie mniej istotny – seks to ważna sfera życia i temu zagadnieniu także będzie poświęcony jeden z paneli specjalnych Forum.

Jakie jeszcze nowości zaplanowali Państwo w tegorocznej edycji Forum Serce Pacjenta?

Zaprojektowaliśmy specjalne badanie ankietowe, w którym pytamy pacjentów kardiologicznych o ich ocenę poziomu opieki kardiologicznej w Polsce. To, co jako klinicyści i naukowcy widzimy w statystykach zrealizowanych procedur, znajduje oczywiście odzwierciedlenie w praktyce klinicznej, bo z niej się wywodzi, ale jednocześnie nie stanowi całego obrazu. Jak naprawdę funkcjonuje pacjent w systemie opieki kardiologicznej, jak się w nim odnajduje? Od kogo faktycznie czerpie informacje o swojej chorobie i jak właściwie rozumie „skuteczną terapię”? Badanie trwa, wyniki ogłosimy podczas otwartej konferencji prasowej zaplanowanej na 14 września 2021 roku. Nowością będzie też bardzo aktualny temat szczepień profilaktycznych – przeciw koronawirusowi, ale przede wszystkim przeciw pneumokokom i grypie. To temat bardzo ważny dla pacjentów kardiologicznych, ale jednocześnie szerzej nieznany. Poświecimy mu cały Dzień Edukacji. Raporty wyszczepialności w Polsce pokazują, że stan wiedzy społeczeństwa pozostawia w tym zakresie naprawdę wiele do życzenia. W panelach i debatach Forum wezmą w tym roku udział najwybitniejsi eksperci Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz przedstawiciele Organizacji Pacjenckich, którzy są współgospodarzami tego wydarzenia. Razem, mamy nadzieję, stworzyliśmy naprawdę wartościową pigułkę wiedzy, która pomoże poprawiać stan zdrowia i jakość życia naszych pacjentów ze schorzeniami serca i naczyń.

Pani Profesor, uprzejmie dziękuję za interesującą rozmowę.

Rozmawiała Marta Sułkowska

GdL 8 / 2021