Diagnozy szybkie, diagnozy powolne

Krystyna Knypl

Znakomita większość pacjentów ma nadciśnienie tętnicze pierwotne, jednak u około 10% z nich przyczyną nadciśnienia jest choroba nerek, tętnic nerkowych lub gruczołów dokrewnych. Diagnostyka nadciśnienia związanego z nadmierną produkcją hormonów bywa poważnym wyzwaniem dla lekarza.

prof conn x160

Z tego samego pokolenia badaczy co Irvine H. Page (piszę o nim w artykule Hipertensjolog i baletnica https://gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/wybrane-artykuly/1062-teoria-mozaikowa-hipertensjolog-i-baletnica) pochodził inny amerykański uczony, również bardzo zasłużony dla rozwoju hipertensjologii, a mianowicie Jerome W. Conn – odkrywca zespołu pierwotnego hiperaldosteronizmu, zwanego też zespołem Conna.

Prof. Jerome W. Conn (1907-1994) pracował w University of Michigan, a w latach 1943-1973 kierował Kliniką Endokrynologii i Metabolizmu.

Urodził się w Nowym Jorku 24 września 1907 roku, zmarł w Neapolu (Naples) na Florydzie 11 czerwca 1994 roku. Był absolwent Rutgers University (1928), uzyskał stopień doktora na University of Michigan Medical School w 1932 r. W 1950 r. otrzymał tytuł profesora medycyny wewnętrznej. W 1954 roku opisał nową jednostkę chorobową, zwaną później pierwotnym aldosteronizmem. Był też prezesem Central Society for Clinical Research oraz American Diabetes Association.

Kilka lat temu przypadkowo natknęłam się na informację o tym, ile czasu potrzebował prof. Jerome Conn na rozpoznanie zespołu pierwotnego hiperaldosteronizmu. Profesor tak wspominał swoje pierwsze rozpoznanie: „W roku 1954, po ośmiu miesiącach szczegółowych badań jedynej pacjentki, doszedłem do następującego wniosku: pacjentka badana z powodu nadciśnienia cierpi na nieznaną dotychczas chorobę, spowodowaną nadmierną produkcją niedawno odkrytego hormonu, aldosteronu.“ – czytamy w książce Stulecie nadciśnienia tętniczego wydanej przez Via Medica.

 dr Litynski x160

Jednakże pierwszym, który opisał zespół pierwotnego hiperaldosteronizmu, był dr Michał Lityński, którego poznałam osobiście w czasach, gdy był ordynatorem oddziału chorób wewnętrznych szpitala przy ul. Barskiej w Warszawie.

Dr Michał Lityński urodził się w 1906 roku w Łodzi w rodzinie szlacheckiej. Studia lekarskie ukończył w 1931 roku. Pracował początkowo w Toruniu, a potem w Warszawie.

Od 1940 roku walczył w szeregach Armii Krajowej pod pseudonimem „Grzymała”, udzielał pomocy rannym żołnierzom oraz cywilom. Niósł także pomoc Żydom.

Po wojnie pracował w Gdańsku, potem w Warszawie. Zmarł w 1989 roku.

Jego najbardziej znane doniesienie naukowe Nadciśnienie tętnicze wywołane guzem korowo-nadnerczowym zostało opublikowane w 1953 r., wcześniej temat ten był przedstawiony 12 listopada 1952 roku na posiedzeniu Towarzystwa Internistów Polskich w Warszawie.

W artykule tym przedstawił on hipotezę, że guzy kory nadnerczy wydzielające mineralokortykoidy mogą powodować nadciśnienie. Był to pierwszy na świecie opis hiperaldosteronizmu pierwotnego.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem za Udział w Wojnie Obronnej, Krzyżem Powstańczym Warszawskim oraz medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.

Źródła portretów:

Prof. Jerome W. Conn - https://medicine.umich.edu/dept/intmed/divisions/metabolism-endocrinology-diabetes/about-us/jerome-w-conn-alumni-society/jerome-w-conn (zmodyfikowany)

Dr Michał Lityński – rys. Katarzyna Kowalska

GdL 12_2020