Problemy pacjentów transplantologicznych

Marta Florea

Doroczne warsztaty dla dziennikarzy poświęcone tematyce transplantacji i donacji organów odbyły się w listopadzie 2014 r. w Brukseli. Już po raz piąty zostały zorganizowane przez Komisję Europejską, a dokładniej – przez Generalną Dyrekcję ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności. Uczestników warsztatów zapoznano z najnowszymi informacjami dotyczącymi transplantacji w poszczególnych krajach członkowskich Unii Europejskiej i w wybranych krajach spoza unii.

Polska w ogonie

12gdl 1 2015400

Aby lepiej zobrazować złożoność problemu transplantacji w Europie, można podać liczbę pacjentów przypadającą na milion mieszkańców w wybranych krajach, którzy zostali biorcami przeszczepionych organów. Wyniosła ona: 92,8 w Norwegii, 88,8 w Hiszpanii, 82,3 w Chowacji, 61,8 w Czechach, 57,3 w Turcji, 44,3 na Białorusi, 42,1 w Polsce, 5,4 w Bułgarii, 3,4 na Ukrainie. Ilustruje to wykres.

Jak widać, wysoka liczba transplantacji nie zawsze koreluje z PKB danego kraju, lokalizacją czy uwarunkowaniami geopolitycznymi. Zarówno wykładowcy, jak i uczestnicy warsztatów zastanawiali się: co może mieć wpływ na liczbę transplantacji w danym kraju: dyrektywy unijne, organizacja służby zdrowia, media, a może jeszcze inne czynniki?

Tło i perspektywy

Helene Le Borgne przedstawiła działanie Komisji Europejskiej w dziedzinie transplantacji. Doktor Axel Rahmel zapoznał dziennikarzy z koordynacją transplantacji i donacji organów. Juliette van der Laan z Eurotransplantu opowiedziała o funkcjonowaniu tej instytucji oraz zaprezentowała problematykę transgranicznej donacji organów.

Poruszano również kwestie etyczne, jak zawsze niełatwe i bardzo złożone w dziedzinie transplantologii, wykład na ten temat miała Katharine Wright z Wielkiej Brytanii. O nowych możliwościach i innowacjach dotyczących przeszczepów organów mówił profesor Jacques Pirenne ze szpitala uniwersyteckiego w Leuven. Nie pominięto również tematu kosztów i korzyści transplantacji, omówił je Stefaan Van der Spiegel z Komisji Europejskiej.

Wszystkie wykłady są dostępne w całości pod adresem http://ec.europa.eu/health/blood_tissues_organs/events/journalist_workshops_organ_en.htm#fragment0.

Wspólne problemy

Z dyskusji po wykładach, jak również z rozmów w kuluarach wynikało, że w wielu krajach transplantacja organów boryka się z podobnymi problemami. Okazało się, że skandale związane z przeszczepami nagłośnione przez media zawsze powodują spadek liczby przeszczepianych organów. Taka sytuacja pojawiła się nie tylko w Polsce, ale również w Wielkiej Brytanii, Niemczech czy Włoszech. Zaufanie pacjentów, dawców, ich rodzin i całego społeczeństwa do transplantacji bardzo łatwo zniszczyć nawet jedną mało merytoryczną prezentacją (szczególnie jeśli zostanie ona wyemitowana w telewizji). Niestety odbudowanie tego zaufania, za którym idzie odpowiednio wyższa liczba donacji organów, trwa latami.

Dr Rafael Matesanz na przykładzie Hiszpanii przedstawił wieloletnią kampanię na rzecz zwiększenia liczby transplantacji, która zakończyła się sukcesem, gdyż ten kraj jest zarówno w europejskiej, jak i światowej czołówce jeśli chodzi o liczbę przeszczepów.

Ogólnoeuropejskim okazał się również mit ryzykownie jeżdżącego motocyklisty – doskonałego dawcy narządów. Większość ofiar wypadków komunikacyjnych z racji rozległych zmian wielonarządowych nie może być dawcami organów.

W 84% dawcami są osoby, u których uraz nie był przyczyną śmierci (ang. atraumatic cause of death), najczęstszą przyczyną śmierci dawcy organu jest krwawienie wewnątrzczaszkowe. Jednocześnie liczba tych dawców znacząco spada ze względu na zmniejszającą się śmiertelność osób leczonych z powodu udaru mózgu.

Konkretne przypadki

Szczególnie poruszające dla wszystkich były bezpośrednie świadectwa osób, zarówno tych, których życie zmieniło się na skutek przeszczepu, jak i tych, które zmieniły życie innych ludzi, decydując się na oddanie organów do transplantacji.

Irlandzka dziennikarka Regina Hennelly przedstawiła swoją trudną podróż od przypadkowej diagnozy o niewydolności nerek, przez męczące dializy, aż po przeszczep nerki i nowe życie po przeszczepie.

Irene Tato z Hiszpanii dzieliła się radością z tego, że mogła podarować nerkę swojemu bratu i opowiadała o procesie pobierania organu od żywego dawcy.

Lia van Kempen, belgijska matka, której kilkuletnia córeczka zmarła po upadku ze schodów, opowiadała o decyzji przekazania organów dziecka do przeszczepu.

Te niezwykłe historie przekonały wszystkich uczestników warsztatów, że warto nagłaśniać problematykę transplantacji i donacji organów, a sposób w jaki mówią o tym media, może znacząco wpływać na decyzje i wynikające z nich życie wielu ludzi.

13gdl 1 2015500

GdL 1_2015